Op 15 maart zijn er verkiezingen voor de waterschappen. Wat de waterschappen doen is bij veel mensen niet of nauwelijks bekend. Reden om hier eens bij stil te staan.

Waterschappen hebben drie hoofdtaken. Ze beschermen het land tegen overstromingen, door dijken te versterken en ruimte te maken voor rivieren. Ze zorgen voor schoon water in sloten, rivieren, meren en beken. Onder andere door afvalwater te zuiveren en vervuilende stoffen uit het water te houden. En ze houden de hoeveelheid water in de peiling: niet te veel en niet te weinig. Bijvoorbeeld water opslaan in tijden van droogte en water afvoeren als het te veel regent.

Dat dit belangrijke taken zijn behoeft geen uitleg. En de rol van waterschappen wordt alleen maar belangrijker. We weten allemaal dat het klimaat verandert. Dat leidt tot meer en langere perioden van droogte, terwijl er op andere momenten juist veel regen valt met wateroverlast als gevolg. Ook periodes van extreme warmte worden steeds normaler. Mensen zoeken dan het water op om verkoeling te vinden. De zeespiegelstijging gaat in de toekomst steeds meer een rol spelen. En ook in de bodem en in het water neemt de biodiversiteit af. Van de waterschappen wordt verwacht dat zij, samen met andere overheden, bedrijfsleven en burgers, deze problemen te lijf gaan.

Het waterschap is een ondergewaardeerde bestuurslaag, terwijl hun rol in het beheren en schoon houden van water alleen maar belangrijker is geworden. De waterkwaliteit in Nederland behoort, helaas, tot de slechtse in Europa. Hoog tijd dat daar wat aan gedaan wordt. En dus ook belangrijk dat je weet waarop je gaat stemmen.

De verkiezingen op 15 maart zijn voor de Provinciale Staten en voor de waterschappen. In het stemhokje breng je dus twee stemmen uit. Het waterschap waar Voorschoten onder valt, Hoogheemraadschap Rijnland, telt dertien partijen die aan de verkiezingen meedoen. Op zijn website www.rijnland.net vind je een overzicht van alle partijprogramma’s. Om het kiezen makkelijker te maken is ook een stemwijzer beschikbaar. Voor een duurzame leefomgeving zijn goed bestuurde waterschappen onmisbaar. Reden genoeg om te gaan stemmen en een verantwoorde keuze te maken.

Er is een begin gemaakt met de oprichting van een Voorschotense duurzaamheidstafel, een platform waar kennis over verduurzaming kan worden uitgewisseld

Ik heb het afgelopen jaar meermalen geciteerd uit rapporten over de stand van het klimaat en de natuur. Die rapportages zijn veelal kritisch en soms alarmerend. De opwarming van de aarde beperken tot 1,5^o lukt nog niet erg, de CO₂ uitstoot is na de coronaperiode weer toegenomen, de waterkwaliteit in Nederland is de laagste van heel Europa, de biodiversiteit holt achteruit, de verspilling van grondstoffen is nog te groot, enzovoort. Er moet nog veel gebeuren om een duurzame leefomgeving tot stand te brengen. Uiteraard moet de overheid de nodige maatregelen nemen, en dat gebeurt ook. Ook zijn veel inwoners en ondernemers zelf al aan de slag gegaan met het nemen of ontwikkelen van duurzaamheidsmaatregelen. Dat is heel goed, maar weten ze dat ook van elkaar? Nou, dat kan beter.

Wat kunnen we daar aan doen?

Er is een toenemende behoefte in het dorp om informatie uit te wisselen, kennis te delen en samen te werken op het gebied van duurzaamheid. Dat bleek onder meer tijdens de energiemarkt die drie maanden geleden werd gehouden op het plein voor de Kruispuntkerk. Om die reden heeft de gemeenteraad in september met algemene stemmen een motie aangenomen tot oprichting van een Voorschotense duurzaamheidstafel. Bedoeling daarvan is inwoners, ondernemers en betrokken organisaties met elkaar in contact te brengen, zodat zij kennis kunnen uitwisselen en ervaringen kunnen delen op het gebied van duurzaamheid. De gedachte daarbij is, dat duurzaamheidsmaatregelen soepeler en spoediger kunnen worden gerealiseerd met betrokkenheid van de inwoners, ondernemers en organisaties in ons dorp. Bij duurzaamheid gaat het om vragen als:  hoe kan ik mij aanpassen aan de klimaatverandering, hoe en wanneer kan ik van het gas af, hoe kan ik zuiniger omgaan met grondstoffen. De verantwoordelijke wethouder, René Zoetemelk, heeft laten weten in gesprek te zijn met organisaties om deel te nemen aan de duurzaamheidstafel, maar ook inwoners en vooral ook jongeren zijn wat hem betreft van harte uitgenodigd om deel te nemen. Aanmelden kan via duurzaam@voorschoten.nl.

Een recent overheidsrapport meldt ons dat we de klimaatdoelen niet halen. Hoe erg is dat? Waren die doelen wel realistisch? En wat halen we dan wel?

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) brengt elk jaar een Klimaat- en Energieverkenning uit. Daarin wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van de broeikasgasemissies en het energiesysteem in Nederland. Ook wordt nagegaan wat het nationale klimaat- en energiebeleid aan die ontwikkelingen bijdraagt en of we met de genomen maatregelen de klimaat- en energiedoelen halen. In hun laatste rapportage concludeert het PBL, dat we het doel van 55% emissiereductie ten opzichte van 1990 in 2030 niet halen. Om dat doel wel te halen moet aanvullend nieuw beleid worden ontwikkeld en uitgevoerd.

Wat halen we wel in 2030? Uitgaande van het vastgestelde en het voorgenomen beleid verwacht het PBL, dat de emissies in 2030 zijn gedaald met 39 tot 50%. Om die 50% te halen moet echt alles meewerken, en dat is niet waarschijnlijk. Er spelen teveel onzekere factoren mee: de import of export van electriciteit, de economische groei, het weer en de ontwikkeling van de technologie. Veel van deze factoren zijn niet of nauwelijks door de overheid te beinvloeden.

Nu kunnen we concluderen: we halen het niet, het beleid heeft gefaald, en waarschijnlijk wordt het nooit meer wat. Maar zo moeten we er niet naar kijken. Ik bekijk het optimistisch. Er zit al jaren een dalende lijn in de uitstoot van CO₂ en daar kunnen we tevreden over zijn. Het mag best sneller, maar dat is nu eenmaal niet eenvoudig. Er moet nog veel gebeuren maar ik zie ook dat er al heel veel gebeurt, en steeds meer. De bewustwording over de klimaatverandering in de samenleving is de afgelopen jaren flink toegenomen. Mensen gaan massaal zuiniger om met energie en isoleren hun huizen. Ik zie steeds meer zonnepanelen en warmtepompen. In het landschap zie ik steeds meer windmolens- en turbines. Ook het bedrijfsleven speelt steeds meer in op de noodzaak om naar een ander energiestsyeem over te stappen.Doel is dat we in Nederland in 2050 geen CO₂ meer uitstoten. Dat is nog steeds haalbaar, als we maar doorpakken.

Coca-Cola afficheert zich graag als de onderneming die er alles aan doet om CO₂-neutraal te worden. Volgend jaar gaan ze van het gas af. Daar zijn ze al bijna klaar voor.

In het Brabantse Dongen staat een grote frisdrankfabriek, die 85% van de Coca-Cola, Sprite, Fanta, Fernandes en Fuze Tea voor de Nederlandse markt produceert. Jaarlijks zo’n 600 miljoen liter frisdrank. Voor de productie wordt enorm veel gas verbruikt. Coca-Cola heeft voorbereidingen getroffen om volgend jaar van het gas af te zijn. De fabriek draait dan als één van de eerste Coca-Cola fabrieken volledig CO₂-neutraal. 

Daar moet wel flink in geinvesteerd worden. De bestaande infrastruktuur van de fabriek in Dongen wordt aangepast om op electriciteit te kunnen overstappen. Gasboilers worden vervangen door electische boilers, warmtepompen en een systeem om warmte terug te winnen. Intussen blijft de fabriek gewoon doordraaien. De energie die de fabriek verbruikt komt van een zonnepanelenpark in de buurt, en van vier windturbines een paar kilometer verderop.

Maar ook aan andere aspecten van duurzaamheid wordt gewerkt. De heftrucks en veegwagens op het fabrieksterrein rijden electrisch. De vrachtwagens die met elkaar zo’n 50.000 ritten per jaar maken gaan op biobrandstof rijden; dat zorgt netto voor een CO₂-besparing van 90%. De petflessen (pet staat voor polyethyleentereftalaat) worden gemaakt van 100% gerecycled plastic. Ook andere verpakkingen worden verduurzaamd. Het ontwikkelen van suikervrije varianten rekent Coca-Cola ook tot zijn bijdrage aan verduurzaming.

Coca-Cola wil aantonen, dat ook een commercieel bedrijf duurzaam kan zijn. Zij gaan ervan uit, dat de consumenten dat van hen verwachten. Wat mij betreft is dat ook zo. Ik verwacht van alle bedrijven en ondernemingen dat zij hun best doen te verduurzamen. Het zal niet altijd makkelijk zijn, vaak ook kostbaar, maar met een omslag naar een klimaatneutrale productie kun je de toekomst beter aan.Bij Coca-Cola heb ik echter een beetje dubbel gevoel. Met alle waardering voor hun serieuze aanpak van de verduurzaming blijf ik denken: in frisdranken zit veel suiker, dat wordt in je lichaam omgezet in vet, je wordt er dik van. Af en toe een colaatje kan weinig kwaad, als het daar dan maar bij blijft.