De raadsvergadering van 11 november 2021 kunnen we rustig gedenkwaardig noemen. Hij begon om 19.30 uur en pas na half twee konden de aanwezigen naar huis. Vooral de behandeling van het voorstel over de ontwikkeling van de multifunctionele accommodatie nam veel tijd in beslag. Er waren twee lange schorsingen: één van vijf kwartier en één van een half uur. We kennen allemaal de afloop. In de regionale pers is er ruime aandacht aan besteed. Waarom duurde het zo lang om geen besluit te nemen? Laat ik daarvoor eens inzoomen op de gang van zaken.

Wat vooraf ging

Het gaat om een voorstel van het college van BenW aan de gemeenteraad voor de bouw van een multifunctionele accommodatie (MFA) op de locatie waar nu de bibliotheek staat. In 2017 werd besloten het huidige Cultureel Centrum te sluiten. Dat had te maken met de noodzaak om de financiën in ons dorp op orde te brengen. Door die sluiting moest een oplossing gevonden worden voor de gebruikers van het centrum. In 2018, na de verkiezingen, vormden VVD, D66 en GroenLinks een coalitie. Deze partijen sloten een coalitieakkoord, waarin de volgende passage was opgenomen:

We integreren het cultureel centrum en bibliotheek, waarin ook de baliefunctie van het zorg- en welzijnsloket een plek zou kunnen krijgen. Het huidige Cultureel Centrum wordt herontwikkeld voor woningbouw of een maatschappelijke bestemming. Om het film- en theateraanbod en de bibliotheek toekomstbestendig te maken, voegen we beiden samen. In dit bibliotheek-gebouw wordt een kleine theaterzaal geïntegreerd, voor filmvoorstellingen, kleine concerten en toneeluitvoeringen. Wij zoeken naar middelen om dit te financieren.

Het staat er vrij duidelijk: de huidige coalitie gaat voor een MFA zorgen op de plek waar nu de bibliotheek staat. In de raadsvergadering van 10 december 2020 deed het college een voorstel om de huidige bibliotheeklocatie als voorkeursvariant uit te werken tot een definitief ontwerp. Een andere variant, nl. een MFA waar nu de Kruispuntkerk staat, achtte het college onhaalbaar. Het voorstel werd aangenomen met de stemmen van VVD, D66, GroenLinks en SP. De VVD-woordvoerder zei in die vergadering desgevraagd, dat hij uiteraard voorstander is van versterking van het dorpscentrum, maar dat dat ook heel goed kon op een andere manier dan door de MFA op de plaats van de Kruispuntkerk te bouwen. De andere partijen wilden liever de mogelijkheid open houden van een MFA op de Kruispuntkerklocatie.

In mei van dit jaar presenteerde een burgerinitiatief MFA een document met de titel “Met een bruisend centrum wonen in een attractief, duurzaam en cultureel Voorschoten”. Dit initiatief houdt in, dat de Kruispuntkerk wordt gesloopt, zodat op die plek appartementen kunnen worden gebouwd en ook een MFA, die dan door de gemeente kan worden gekocht. Het voorstel is om de eigenaar van de kerk de gelegenheid te geven binnen enkele maanden met een plan te komen. Daaraan voorafgaand zou de gemeenteraad de bereidheid moeten uitspreken de kerk te slopen; de kerk is immers een monument. Daarna zou de raad dan uit twee alternatieven kunnen kiezen: een MFA aan de Wijngaardenlaan of op de locatie van de Kruispuntkerk.

In oktober publiceerde het college hun MFA-voorstel ter bespreking in de commissie Burger en Bestuur van 4 november. Op 25 oktober stelde de PvdA voor een hoorzitting te houden. Dit leidde tot het nodige overleg en veel berichtenverkeer tussen de fracties. Uiteindelijk werd de inspraakavond (want dat was het eigenlijk) 3 november gehouden.

De inspraakavond

Verschillende belangengroepen woonden de inspraakavond bij; de meesten hadden vooraf ook schriftelijk hun standpunt kenbaar gemaakt. Het burgerinitiatief voor de Kruispuntkerk liet weten erg geporteerd van een bruisend centrum. Je krijgt op die plek dan meer “reuring” zoals het werd genoemd. Dit werd bevestigd door de ondernemersvereniging. “Een MFA op de locatie Wijngaardenlaan zal geen enkele impuls geven aan het centrum, want daar ligt het te ver vandaan”, aldus een vertegenwoordiger van de ondernemers. Voorwaarde voor een aantrekkelijker centrum is een publiekstrekker op de locatie van de Kruispuntkerk, zo stelde hij. Ook als gekozen zou worden voor de locatie Wijngaardenlaan, zou je op de Kruispuntkerk-locatie iets moeten doen om het centrum aantrekkelijker te maken, dus waarom daar niet meteen de nieuwe MFA neergezet, aldus de ondernemers.

Over het slopen van de kerk meldde een erfgoed-deskundige, dat je een monument alleen kunt slopen als er een zwaarwegend belang mee gediend is; dat is gebleken uit juridische procedures die elders daarover zijn gevoerd. En zo’n procedure kan behoorlijk lang duren.

De cultuursector, vertegenwoordigd door de Cultuurfabriek, was niet gelukkig met de kleine zaal die in het plan Wijngaardenlaan is voorzien. Het podium in die zaal is geschikt voor kleinschalige muziek- of theatervoorstellingen, maar diverse verenigingen hebben meer ruimte nodig voor hun voorstellingen, dus die zijn niet geholpen met het MFA-plan. Of dat allemaal wel mogelijk is op de locatie Kruispuntkerk hangt af van hoe die plannen gaan uitwerken, aldus de Cultuurfabriek.

De woordvoerder van het Filmtheater verklaarde dat hij volledig achter het plan voor de Wijngaardenlaan staat. Daar was verwarring over ontstaan, omdat hij in een brief had laten weten zich niet langer aan dat plan verbonden te voelen. Maar het bleek er vooral om te gaan dat het Filmtheater een signaal wilde afgeven, omdat het zich door de gemeente niet als volwaardige gesprekspartner behandeld voelde. De woordvoerder benadrukte dat de zaal in de nieuwe MFA weliswaar voor meer doeleinden gebruikt moet kunnen worden, maar zeker ook geschikt moet zijn voor het vertonen voor films. Om dat te waarborgen wil het Filmtheater meer en beter betrokken worden bij de verdere vormgeving van de zaal.

De raadsvergadering

Op 11 november lag het voorstel van het college voor, en een amendement van VVD, CDA, PvdA, ONS en VLS (zie ook de rubriek Fractienieuws) met als strekking om het voorstel aan te houden, eerst een beeld te krijgen van het totaal aan investeringen de komende jaren, pas daarna een beslissing te nemen. Eigenlijk was het dus geen amendement, maar een opdracht om geen besluit te nemen.

De verantwoordelijke wethouder, Marcel Cramwinckel, gaf in zijn pleidooi voor het collegevoorstel aan, dat de boodschap aan de inwoners is: het gaat financieel langzamerhand weer wat beter met Voorschoten en nu gaan we ook weer in het dorp investeren. Verder benadrukte hij, dat in mei 2020 bij de discussies over het accommodatiebeleid vanuit de integrale benadering die toen op tafel lag is gekozen voor een aantal deelprojecten, o.a. de ontwikkeling van de woningbouw in het centrum, en de ontwikkeling van de MFA. In december heeft de raad aan het college opgedragen om met een voorstel voor een MFA op de locatie van de bibliotheek te komen. Dus je moet wel integraal beginnen, betoogde Cramwinckel, maar vervolgens moet je kiezen in welke volgorde je de zaken gaat aanpakken. Verder benadrukte hij, dat als met het collegevoorstel wordt ingestemd ook een aantal andere dingen kunnen worden opgepakt: het Cultureel Centrum verkopen, zodat daar woningen kunnen worden ontwikkeld, en duidelijkheid bieden voor de Kruispuntkerk-locatie. En er komt ook duidelijkheid voor de vrijwilligers in de cultuursector. Hij ontraadde het amendement en noemde het onuitvoerbaar. Hij stelde voor een overleg in te lassen tussen raad en college om na te gaan hoe dit opgelost kan worden.

Ook onze fractievoorzitter, Albert Deuzeman, betoogde met verve hoe slecht het was om nu opnieuw geen besluit te nemen. Daar was het proces de afgelopen jaren ook al mank aan gegaan: besluiteloosheid. “Er zullen altijd een paar laatste onzekerheden overblijven, maar desondanks moet je proberen het juiste te doen, ondans die onzekerheden. Dat is wat mensen van bestuurders verwachten, daarvoor hebben ze ons gekozen”. Desondanks werd het amendement, enigszins gewijzigd, aangenomen en werd het voorstel dus aangehouden.

Terugblik

Terugkijkend op de gang van zaken vallen mij een paar dingen op. Allereerst het collegevoorstel. Daar is lang aan gewerkt, de bibliotheek heeft er substantieel aan bijgedragen, er heeft een extern bureau meegeholpen, en er is visueel materiaal beschikbaar zodat je een indruk krijgt wat het gaat worden. Het burgerinitiatief heeft dat allemaal niet. Die hebben een document afgeleverd, dat ondanks zijn omvang in feite niets anders is dan een verkooppraatje. Het plan voor de Wijngaardenlaan wordt niet serieus genomen en achteloos weggezet als waardeloos en onbruikbaar. Het burgerinitiatief heeft er niet een plan van vergelijkbare kwaliteit naast gelegd.

Ik heb ook geen argumenten gehoord waarom de Kruispuntkerk-locatie beter zou zijn. Een MFA op die plek zou het centrum bruisender maken, wat dat ook mag betekenen. De bedoeling van het burgerinitiatief is alleen maar om de gemeente op die plek miljoenen te laten investeren om de ondernemers in het centrum meer te laten verdienen. Daar moet je toch niet intrappen?

En dan nog iets. We hadden toch een MFA aan de Wijngaardenlaan afgesproken? Je moet je afspraken nakomen, tenzij je goed kunt uitleggen waarom je er redelijkerwijs niet aan gehouden kunt worden. En al helemaal niet in zo’n laat stadium. Albert Deuzeman zei het in de raadsvergadering: “De basis is weggeslagen onder onze coalitie. Het vertrouwen heeft een flinke knauw gekregen. Ik vraag mij af wat een handtekening van de VVD onder een coalitieakkoord, ook in de toekomst, nog waard is”. De VVD is een onbetrouwbare partner gebleken. Zelfs aansporingen van prominente VVD-ers als mevrouw Bouvy-Koene en mevrouw Neppérus om nu een knoop door te hakken hebben niet mogen baten. Het wordt dit college niet gegund om de MFA-klus te klaren.

Wat zou dit allemaal betekenen voor de beeldvorming over het gemeentebestuur bij de inwoners? Enig idee?