Een recent overheidsrapport meldt ons dat we de klimaatdoelen niet halen. Hoe erg is dat? Waren die doelen wel realistisch? En wat halen we dan wel?

Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) brengt elk jaar een Klimaat- en Energieverkenning uit. Daarin wordt gerapporteerd over de ontwikkeling van de broeikasgasemissies en het energiesysteem in Nederland. Ook wordt nagegaan wat het nationale klimaat- en energiebeleid aan die ontwikkelingen bijdraagt en of we met de genomen maatregelen de klimaat- en energiedoelen halen. In hun laatste rapportage concludeert het PBL, dat we het doel van 55% emissiereductie ten opzichte van 1990 in 2030 niet halen. Om dat doel wel te halen moet aanvullend nieuw beleid worden ontwikkeld en uitgevoerd.

Wat halen we wel in 2030? Uitgaande van het vastgestelde en het voorgenomen beleid verwacht het PBL, dat de emissies in 2030 zijn gedaald met 39 tot 50%. Om die 50% te halen moet echt alles meewerken, en dat is niet waarschijnlijk. Er spelen teveel onzekere factoren mee: de import of export van electriciteit, de economische groei, het weer en de ontwikkeling van de technologie. Veel van deze factoren zijn niet of nauwelijks door de overheid te beinvloeden.

Nu kunnen we concluderen: we halen het niet, het beleid heeft gefaald, en waarschijnlijk wordt het nooit meer wat. Maar zo moeten we er niet naar kijken. Ik bekijk het optimistisch. Er zit al jaren een dalende lijn in de uitstoot van CO₂ en daar kunnen we tevreden over zijn. Het mag best sneller, maar dat is nu eenmaal niet eenvoudig. Er moet nog veel gebeuren maar ik zie ook dat er al heel veel gebeurt, en steeds meer. De bewustwording over de klimaatverandering in de samenleving is de afgelopen jaren flink toegenomen. Mensen gaan massaal zuiniger om met energie en isoleren hun huizen. Ik zie steeds meer zonnepanelen en warmtepompen. In het landschap zie ik steeds meer windmolens- en turbines. Ook het bedrijfsleven speelt steeds meer in op de noodzaak om naar een ander energiestsyeem over te stappen.Doel is dat we in Nederland in 2050 geen CO₂ meer uitstoten. Dat is nog steeds haalbaar, als we maar doorpakken.

In 2017 is besloten het Cultureel Centrum aan de Prinses Marijkelaan te sluiten. Dat had toen te maken met de noodzaak om te bezuinigen. De gemeente stond onder financieel toezicht van de provincie en moest bezuinigingsmaatregelen nemen.

In 2018 trad een nieuwe coalitie aan van VVD, D66 en GroenLinks. Die beloofde het Cultureel Centrum en de bibliotheek te integreren. Aan de Wijngaardenlaan zou dan d.m.v. een verbouwing een theaterzaal voor film, concerten en theater samen met de bieb in één gebouw worden ondergebracht. Dat is de multifunctionele accommodatie (MFA) gaan heten. In de raadsvergadering van 10 december 2020 deed het college daartoe een voorstel. Intussen waren er in het dorp ook stemmen opgegaan om een andere variant te realiseren, nl. op de plek van de Kruispuntkerk. Die oplossing werd door het college onhaalbaar gevonden. Het voorstel van het college werd aangenomen met steun van de coalitiepartijen. De VVD-woordvoerder zei in die vergadering desgevraagd, dat hij uiteraard voorstander is van versterking van het dorpscentrum, maar dat dat ook heel goed kon op een andere manier dan met de variant op de plaats van de Kruispuntkerk.

Een jaar later, november 2021, legde het college een meer uitgewerkt voorstel met de financiële consequenties voor aan de raad. Het college benadrukte o.m. dat afzien van de MFA geen optie is; dat zou er immers toe leiden dat de huidige gebruikers van het Cultureel Centrum in de kou zouden komen te staan. Deze keer echter wezen niet alleen de oppositiepartijen, maar ook coalitiepartij VVD het voorstel af. Zij zorgden er voor, dat het voorstel werd aangehouden. Er moest eerst meer zicht komen op het totaal aan toekomstige investeringen, de prioriteiten daarin en de timing.

Vervolgens trad in 2022, na de verkiezingen, een nieuwe coalitie aan van VVD, CDA en Voorschoten Lokaal (VL). In het coalitieakkoord staat o.m. de volgende passage: “We willen dit jaar nog een besluit nemen over de wijze waarop we de bibliotheek gaan verbouwen tot een bibliotheek met een culturele functie. De inzet is dat de verbouwkosten niet meer bedragen dan de nu gereserveerde kosten (ongeveer 5,2 miljoen)”. Deze insteek viel in goede aarde bij de oppositiepartijen. Zij schreven in hun Progressief Akkoord: “We onderschrijven . . . de wens van de coalitie om alsnog bij de bibliotheek op de Wijngaardenlaan faciliteiten voor cultuur te organiseren en zullen het college steunen om die plannen zo spoedig mogelijk te realiseren”.

Maar het mocht niet zo zijn. In november stuurde het college een advies aan de raad om af te zien van de verbouwing en uitbreiding van de bibliotheek. Het college voorziet, dat een keuze voor deze oplossing vanaf 2026 tot tekorten zal leiden op de gemeentebegroting. De kosten zijn te hoog en er zijn te veel risico’s en onzekerheden; ook is er nog geen visie op de ontwikkeling van het centrum. De coalitiepartijen gingen mee in deze gedachtengang, dus voorlopig gaat het allemaal niet door. Het Cultureel Centrum blijft voorshands open.

Terugblikkend op deze gang van zaken vallen een paar dingen op.

1. Ik snap dat er financiële problemen zijn, maar er wordt niet gekozen voor het oplossen van die problemen, maar voor het dan maar afzien van de MFA. Wat het nu gaat worden weet niemand, en de al jaren bestaande onzekerheid voor de bibliotheek en de culturele sector duurt voort. Voor hoe lang? Wie zal het zeggen.

2. De MFA is nu afgeblazen door de coalitiepartijen, die de afgelopen jaren altijd al tegen deze oplossing waren. Ook de VVD. Deze partij heeft zich weliswaar tot drie maal toe, in 2018 en 2020 en in het huidige coalitieakkoord, gecommitteerd aan een oplossing aan de Wijngaardenlaan. Maar dat commitment had in de praktijk geen betekenis.

3. Het besluit om het Cultureel Centrum te sluiten is vijf jaar na dato nog steeds niet uitgevoerd. Een besluit over zo’n belangrijk onderwerp niet uitvoeren kan eigenlijk niet. Achteraf bezien had dat besluit beter niet genomen kunnen worden. We willen er in het dorp gewoon niet aan.

4. Als ik in mijn koffiedik kijk, zie ik geen MFA in Voorschoten verrijzen. Als er na zoveel jaren praten nog niets gerealiseerd is, is het plan blijkbaar niet levensvatbaar. Jammer maar helaas.