In Natura 2000-gebieden worden dieren, planten en hun natuurlijke leefomgeving beschermd om de biodiversiteit te behouden. Alle EU-lidstaten hebben Natura 2000-gebieden aangewezen. In Nederland zijn dat er 162.
Die gebieden zijn geselecteerd op grond van de aanwezigheid van planten- en diersoorten die bescherming nodig hebben. Belangrijk hierin is de bescherming tegen teveel stikstof. Stikstofoxiden worden voornamelijk uitgestoten door verkeer en industrie, en ammoniak komt grotendeels vrij door veeteelt. Die stikstofverbindingen verspreiden zich door de lucht en komen terecht in de bodem van natuurgebieden. Plantensoorten die niet tegen teveel stikstof kunnen verdwijnen, en daarmee ook de dieren die daarvan leven. En zo neemt de biodiversiteit af.
Net als de andere europese landen moet ook Nederland zich inspannen om de kwaliteit van natuurgebieden op peil te brengen en te houden. Het zijn vooral de provincies en ook Rijkswaterstaat die hier een taak in hebben. De provincies hebben natuurdoelanalyses opgesteld waarin zij per stikstofgevoelig Natura 2000-gebied laten zien of de natuurdoelen met de huidige maatregelen worden gehaald, of dat er meer nodig is voor natuurherstel. De Ecologische Autoriteit, een instelling van de minister voor Natuur en Stikstof, toetst of de provincies voor hun natuurbeschermingsplannen de juiste ecologische informatie gebruiken.
Deze autoriteit heeft vorige maand een advies uitgebracht over de stand van zaken. Hij heeft 70 van de 130 natuurdoelanalyses van de provincies bekeken en geconcludeerd dat het nog niet goed gaat. Weliswaar is de afgelopen jaren het nodige gedaan aan natuurbeheer in de natuurgebieden, maar het is niet genoeg om de natuurdoelen te halen. Veel Natura 2000-gebieden zijn verslechterd. Ook heeft Nederland sinds de natuur beschermd is te weinig gedaan om goed in beeld te krijgen hoe de natuur ervoor staat. Zoals een woordvoerder het verwoordde: “Nederland heeft jarenlang zijn verantwoordelijkheid niet genomen voor onze eigen natuur, die we nota bene zelf hebben aangewezen voor bescherming. We hebben ons als land geen goed rentmeester betoond. We zullen vanaf nu alle zeilen moeten bijzetten om de natuurdoelen alsnog te kunnen halen. Dan ontstaat ook weer ruimte om vergunningen af te geven voor economische ontwikkelingen”. De belangrijkste oplossingen voor natuurherstel zijn maatregelen die de stikstofbelasting in de gebieden omlaag brengen en de waterhuishouding verbeteren. De analyses laten zien dat daarvoor ook naar de omgeving gekeken moet worden.