Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) heeft het Hoofdlijnenakkoord 2024-2028 van de vier coalitiepartijen onder de loep genomen en komt met een aantal aanbevelingen voor de uitwerking van de leefomgevingsthema’s in dat akkoord.

Op het punt van de energie- en klimaatdoelen voor 2030 hebben sommige voornemens een gunstig effect op het halen van die doelen. Voorbeelden: de industrie meer ruimte bieden voor maatwerk, steun voor burgers en kleine ondernemers bij de verduurzaming van woningen en bedrijfspanden, en de congestie in het electriciteitsnetwerk oplossen. Maar door andere voornemens van het nieuwe kabinet raken de doelen juist weer achterop, zoals de aanpassingen van de energiebelasting, het schrappen van de verhoging van de CO2-heffing en het schrappen van de verplichting vanaf 2026 om een warmtepomp te installeren, als je je verwarmingsketel moet vervangen. Daar komt bij dat door de val van het kabinet Rutte IV diverse maatregelen controversieel zijn verklaard of teruggedraaid, en de uitwerking van het beleid is vertraagd. 

Dit, aldus het PBL, heeft de opgave voor het nieuwe kabinet om de doelen te halen groter gemaakt. De voorgenomen maatregelen, constateert het PBL, zijn waarschijnlijk onvoldoende om de in de Klimaatwet vastgelegde doelstelling van 55% reductie van broeikasgassen in 2030 te halen. Het PBL adviseert dan ook alternatief beleid voor te bereiden om de doelen te halen; de tijd tot 2030 is nog maar kort.

Het Hoofdlijnenakkoord is volgens het PBL sterk gericht op concrete maatregelen die de komende jaren in werking moeten treden. Dat geeft op korte termijn financieel lucht voor burgers en kleine bedrijven. Maar het risico is, dat er dan minder sterk op energiebesparing wordt ingezet, wat weer kan leiden tot hoger energieverbruik in de toekomst. En dat maakt burgers en bedrijven extra kwetsbaar voor prijsstijgingen van energie, aldus het PBL.